Жума куни байрамми?

526

وحدثني حرملة بن يحيى. أخبرنا ابن وهب. أخبرني يونس عن ابن شهاب . أخبرني عبدالرحمن الأعرج ؛ أنه سمع أبا هريرة يقول: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:
“خير يوم طلعت عليه الشمس يوم الجمعة. فيه خلق آدم. وفيه أدخل الجنة. وفيه أخرج منها”. (صحيح مسلم)
حدثنا قتيبة حدثنا المغيرة بن عبد الرحمن عن أبي الزناد عن الأعرج عن أبي هريرة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال خير يوم طلعت فيه الشمس يوم الجمعة فيه خلق آدم وفيه أدخل الجنة وفيه أخرج منها ولا تقوم الساعة إلا في يوم الجمعة قال وفي الباب عن أبي لبابة وسلمان وأبي ذر وسعد بن عبادة وأوس بن أوس قال أبو عيسى حديث أبي هريرة حديث حسن صحيح (سنن الترمزي)
Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар:
“Қуёш чиқадиган кунларнинг яхшиси жума кунидир. Унда Одам яралди, шу кунда жаннатга киритилди, шу кунда ундан чиқарилди”. (Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан Муслим ва Термизий ривоятлари. “Жума кунининг фазли” бобида)
Термизий ривоятининг давомида: “Соат” (қиёмат) ҳам жума кунидагина қоим бўлур” дейилган.
وحدثنا عمرو الناقد. حدثنا سفيان بن عيينة عن أبي الزناد، عن الأعرج، عن أبي هريرة ؛ قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم:
“نحن الآخرون ونحن السابقون يوم القيامة. بيد أن كل أمة أوتيت الكتاب من قبلنا. وأوتيناه من بعدهم. ثم هذا اليوم الذي كتبه الله علينا. هدانا الله له. فالناس لنا فيه تبع. اليهود غدا. والنصارى بعد غد”. (صحيح مسلم)
“Бизлар охиргилармиз. Гарчи ҳар бир умматга Китоб биздан аввал берилиб, бизларга улардан кейин берилган бўлса-да, қиёмат кунида бизлар ўзиб кетгувчилармиз. Кейин Аллоҳ бизларга фарз қилган ушбу кундирки, Аллоҳнинг Ўзи бизларни унга ҳидоят қилгандир. Бу бўйича инсонлар бизларга эргашувчилардир. Яҳудийлар эртанги куни, насоролар унинг эртасига”. (Яна ўша зотдан Муслим ривояти)
أخرج مقاتل عن الضحاك عن ابن عباس قال قال رسول الله صلى الله تعالى عليه وسلم يغفر الله تعالى ليلة الجمعة لأهل الإسلام أجمعين وهذه فضيلة لم تجيء لغيرها
ونحوه ما روي عن ابن مسعود قال قال رسول الله صلى الله تعالى عليه وسلم ما من ليلة جمعة إلا وينظر الله تعالى إلى خلقه ثلاث مرات فيغفر لمن لا يشرك بالله شيئا
قد روي كثيرون منهم الإمام أحمد أن يومها سيد الأيام وأعظمها وأعظم عند الله تعالى من يوم الفطر ويوم الأضحى وصحح ابن حيان خبر لا تطلع الشمس ولا تغرب على يوم أفضل من يوم الجمعة فهي لذلك سيدة الليالي وأعظمها وأفضلها ( ألوسي)
Ибн Аббос разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади – Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Аллоҳ таоло жума кечасида бутун Ислом аҳлини мағфират қилур”, деганлар.
Ибн Масъуд разияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда эса:
“Жума кечасининг барчасида Аллоҳ таоло Ўз халқига уч бора назар солур ҳамда Аллоҳга ҳеч нарсани ширк келтирмаганларни мағфират қилур” деганлар Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам.
Эътиборлиси шундаки, бу ҳадислар “Қадр” сурасининг тафсирида кечаларнинг улуғи қадр кечасими ёки жума кечасими, деган мубоҳасада келтирилган. Гарчи жумҳур уламолар қадр кечаси афзал деса-да, яна бир тоифа олимлар жума кечсининг улуғроқ эканига далиллар келтирганлар.
Хусусан لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ (“Қадр кечаси минг ойдан яхшидир”) дейилганда ўша тоифадаги уламолар “жумаси бўлмаган минг ойдан яхши” деб тафсир қилганлар. (Алусийнинг “Руҳул маъоний” тафсири)
Биз кечаларнинг қай бири улуғлиги ҳақида мунозара қилмоқчи эмасмиз, лекин шундай мубоҳаса борлигининг ўзи жума кунининг нақадар улуғлигига далил эмасми?

Улуғбек Йўлдошев

Асака туман

“Холид ибн Валид”

жоме масжиди ходими.